De haperende Haagse lobby van de Hagenaars
De wandeling van het Haagse stadhuis naar de Tweede Kamer duurt twee minuten. Ja echt, ik heb het gisteren nog gecheckt. Toch hapert de Haagse lobby in Den Haag. Vorige week interviewde AD Haagsche Courant mij over de lobbyende Hagenaars. Dit is de tekst van het verhaal.
Wil je nooit een blog van Het Grote Lobbyen missen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en like de Facebook-pagina.
Het Binnenhof helpt niet zomaar LOBBY | Gouden tips van kenners: kies pijlers, smeed een pact en kom met oplossingen Door Niels Klaassen en Lex de Jonge – AD Haagsche Courant – 2 juni 2015
Midden-Delfland staat op het punt om de lobby voor beschermd gebied te verzilveren. Er gloort een Kamermeerderheid voor behoud van de ‘groene long’. Bij de Haagse buren zijn de lobby’s minder succesvol.
Ze moeten inmiddels de blaren op de tong hebben, de lobbyisten uit Midden-Delfland. Maar het heeft geloond. De gemeente heeft de afgelopen weken op het Binnenhof driftig geleurd met de wens om beschermd gebied te blijven. Er gloort een Kamermeerderheid voor behoud van de ‘groene long’, zeggen insiders.
CDA-prominent Marja van Bijsterveldt leidde de lobby. Ze heeft uiteraard de ingangen via haar netwerk, erkent ze, maar de oud-minister schroomt ook de verplichte nummers niet. Zo bood ze een petitie aan parlementariërs aan en leverde daarbij ook de volledig uitgewerkte amendementstekst aan. Een partij hoefde die alleen nog maar even te kopiëren en in te dienen.
Dat gebeurde een dik uur later dan ook, door D66. De burgemeester van Midden-Delfland deed ondertussen ook zijn werk en dineerde de laatste weken met belangrijke politici. Alles kan van pas komen.
Ook Delft weet uit het verleden hoe belangrijk een goede lobby is. De stad sleepte de spoortunnel binnen door jarenlang achter de schermen druk uit te oefenen en vol te blíjven houden. ,,Het rijk stond helemaal niet te trappelen,” zegt lobby-kenner Erik van Venetië. ,,Toch heeft de gemeente haar zin gekregen. Dat is razend knap.”
Procedure Het verschil met grote buur Den Haag is groot. Sterker, de stad begint een procedure tegen de staat over kortingen op het bijstandsbudget. De hofstad krijgt 27 miljoen euro minder voor uitkeringen door een nieuwe verdeelsleutel van het kabinet.
Het is opvallend genoeg PvdA-wethouder Baldewsingh die hierover maandenlang aan de bel trok bij zijn partijgenoot, staatssecretaris Jetta Klijnsma. Zijn missie mislukte. En nu sleept Den Haag samen met andere gedupeerde steden de staat voor de rechter.
Die rigoureuze stap, Klijnsma is nota bene ereburger van de stad, wekt verbazing. ,,Dan sla je een modderfiguur,” zegt voormalig wethouder citymarketing Frits Huffnagel (VVD). Van Venetië: ,,Je relatie is dan echt weg. Terwijl de kans groot is dat je zo’n bewindspersoon drie maanden later weer nodig hebt.”
Het lijkt een onbenullig detail, maar het is gezichtsverlies voor de residentie. De afstand tussen Binnenhof en Spui is kort en dat zijn de lijntjes ook, luidt het cliché in het stadhuis. De Haagse gemeenteraad wordt ook wel de kleine Kamer genoemd: ruim een kwart van de raadsleden werkt of heeft gewerkt in de Tweede Kamer als parlementariër of medewerker. Dat helpt enorm, beweren zij in koor, want de raadsleden weten wat er nationaal speelt en andersom weet de landelijke politiek precies wat de Haagse problemen en belangen zijn. De praktijk suggereert echter ook anders, gezien de bijstandsrel. Ander voorbeeldje: Nederland is volgend jaar zes maanden lang gastheer van de Europese Unie, maar Amsterdam bouwt het feestje. De meeste vergaderingen zijn in het Scheepvaartmuseum, dus niet in het World Forum. En kent u die van de trein naar Brussel? Precies, die kwam niet. De verloren strijd om Culturele Hoofdstad te worden in 2018 doet ook nog steeds pijn in het IJspaleis, de Friezen gingen er met de buit vandoor. Achter de schermen klinkt verder spottend dat de stad geen flauw benul heeft van de Brusselse agenda. De haperende Haagse lobby is wel geduid als gevolg van een laconieke, arrogante houding. De nabijheid van de beslissers kan juist ook een probleem zijn, schetst Huffnagel: ,,Wat het dichtste bij ligt, daar kijk je het makkelijkst overheen.” Om het verwijt van vriendjespolitiek te vermijden zouden kabinet en Kamer ook te afstandelijk kunnen worden, een beetje zoals de leraar die extra streng is voor zijn bloedeigen kind in de klas. De stad moet aandacht blijven vragen, zegt Huffnagel. ,,Dat lukt erg goed bij het thema vrede en recht, kijk maar naar de nucleaire conferentie en de cybertop. Zodra steden als Rotterdam of Utrecht dat soort evenementen binnenhalen, heb je pas een probleem.”
Citymarketing Gevraagd naar de lobbytrofeeën komt de gemeente Den Haag naast de internationale conferenties met een opsomming van sportevenementen, zoals het wereldkampioenschap hockey, het WK beachvolleybal en de pitsstop van de Volvo Ocean Race. ,,Dat is citymarketing, geen lobby,” schampert de Rotterdamse lobbyprofessor Rinus van Schendelen. Steden zouden moeten strijden voor aanpassingen van wetten en regels, doceert hij, niet voor ‘geld’. ,,Daarmee valt pas echt geld te verdienen.” De korte lijntjes met het Binnenhof zijn daarbij eigenlijk een mythe, volgens Van Schendelen. De nationale overheid gaat immers over steeds minder. Veel macht ligt inmiddels in Brussel of bij gemeenten zelf. De afspraken tussen regeringspartijen VVD en PvdA zijn nu zó dichtgetimmerd dat daar amper valt af is te wijken. Zie bijvoorbeeld de kwestie rond het bijstandsbudget.
Er zijn ook vraagtekens te plaatsen bij de warme banden tussen stad en Binnenhof, getuige Van Aartsens eerste reactie op het bed-bad-broodakkoord vorige maand: ,,Wat ze op het Binnenhof doen moeten ze daar zelf uitzoeken,” luidde het. Hier leek niet de bevriende buur aan het woord; het klonk meer als de boze burgervader van een door aardbevingen geteisterd dorp in Groningen.
De enige lobbyist die Den Haag had voor de lobby bij het rijk, is sinds 2010 foetsie. Tijdens een reorganisatie moest ook de belangenbehartiger het veld ruimen. Er zijn nog wel ambassadeurs van de stad en een speciaal bureau richt zich op het binnenhalen van buitenlandse bedrijven. Via dat vehikel zijn veel Chinese bedrijven naar de regio gehaald. De politieke lobby is nu een zaak voor wethouders of de burgemeester. Den Haag spreekt zelf trouwens niet van een lobby, maar van ‘uitvoering van beleid’ als het gaat om versterking van de kenniseconomie of de internationale stad. De bestuurders krijgen van ambtenaren een seintje als er relevante zaken op de Kameragenda staan en komen dan in actie. Een taxatiefout, meent Van Schendelen. Als burgemeester Van Aartsen op de fiets naar de overkant gaat om met zijn oude makkers van de VVD te babbelen, is dat een lobby op te hoog niveau. Om beleid bij te sturen moet je bij de lagere ambtenaren zijn, ‘de werkbijen’: ,,Zo’n minister zegt tegen de burgemeester dat het wel goed komt, vervolgens komt een ambtenaar weken later met allerlei praktische bezwaren en barrières. Die voert dat dan gewoon niet uit. Mislukt is je lobby.”
De lobbykenners hebben een paar gouden tips: kies – zoals met Vrede en Recht goed gebeurt – een paar pijlers, smeed een pact met andere steden en kom ook met oplossingen. ,,Ze komen alleen maar bedelen,” klagen Tweede Kamerleden en topambtenaren nu vaak, weet Van Venetië. ,,Rotterdam doet dat goed, die stad zeurt niet altijd.” De helpende hand van het Binnenhof komt niet vanzelf.
Wil je nooit een blog van Het Grote Lobbyen missen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en like de Facebook-pagina.
